Türkiye'de Yıllara Göre Asgari Ücret
Bu içerik en son 24.01.2024 22:02 tarihinde güncellenmiştir.
Asgari Ücret Nedir
Günümüzde en temel sosyal insan haklarından birisi olan Asgari Ücret, bir işçinin bir işte çalışırken kazanması gereken minimum ücrettir. Bu ücret, ülkelerin yasal düzenlemeleri ve ekonomik koşulları çerçevesinde belirlenir. Asgari ücret, çalışanların insanca yaşam standardını sürdürmeleri için gerekli olan temel ihtiyaçlarını karşılayacak bir ücret düzeyini temsil eder.
Asgari ücret, genellikle saatlik veya aylık olarak belirlenir. Bu ücret, çalışanların yaşadığı ülkenin yasaları ve mevzuatı gereği belirlenir ve çeşitli meslek gruplarına göre değişkenlik gösterebilir. Örneğin, genç işçiler, stajyerler veya özürlü çalışanlar için farklı asgari ücretler belirlenebilir.
Türkiye'de Asgari Ücretin Tarihi
Dünya üzerinde asgari ücret uygulamasını ilk kez Yeni Zelanda, 1894 yılında uygulamaya başlamıştır.
Türkiye'de ise Asgari Ücret uygulaması ilk kez 1936 yılındaki İş Kanunu ile kabul edilmiştir fakat herhangi bir yönetmelik çıkarılamamıştır.
1951 yılına gelindiğinde ise İş Kanunu'nda değişiklik yapılmış ve asgari ücretin belirlenmesi mahalli komisyonlara bırakılmıştır. Bu nedenle Türkiye'de asgari ücret uygulamasının başlangıcı olarak 1951 yılını kabul edebiliriz.
1967 yılına gelindiğinde ise sistemde köklü bir değişiklik yapılarak asgari ücreti belirleme yetkisi mahalli komisyonlardan alınarak yerine merkezi nitelikteki "Asgari Ücret Tespit Komisyonu" oluşturulmuştur. İlk yıllarda "Asgari Ücret Tespit Komisyonu" bölgesel farklılıkları esas alarak asgari ücreti belirliyordu.
1974 yılında ise teoride mantıklı olan "bölgesel farklılıklara göre alarak asgari ücreti belirleme" sistemi uygulamaya yeterince yansıtılamayınca asgari ücret için "Tarım - Sanayi - 16 Yaş Altı / Üstü" şeklinde kriterlere göre farklılaşmaya gidildi.
1989 yılından itibaren ise "Tarım" ve "Sanayi" kesimi için farklı asgari ücret yerine tek tip olarak saptanmaya başlandı. Artık asgari ücret için tek kriter "16 Yaş Altı veya Üstü" olmaktı.
2014 yılında ise 16 yaş ayrımı kalktı ve asgari ücret tüm sektörler için yaş kriteri aranmaksızın belinlenmeye başlandı.
— Reklam —
Asgari Ücret Nasıl Belirleniyor
"Asgari Ücret Tespit Komisyonu"ndan yazımızın önceki bölümlerinde kısaca bahsetmiştik. Türkiye'de günümüzde halen asgari ücret bu komisyon tarafından belirlenmektedir. Komisyonda işçi, işveren ve devlet temsilcilerini içeren 3 farklı taraf bulunuyor. Komisyonda bulunan her taraf 1 oy hakkına sahip ve asgari ücret kararı bu komisyondan çıkacak "oy çokluğu"na göre belirlenmektedir. Yani 2 tarafın verdiği karar asgari ücret olarak belirlenmektedir.
2017'de yapılan bir araştırmaya göre, son 16 yılda belirlenen asgari ücret kararlarının 13'ünde işveren ve devletin temsilcilerinin verdiği oylar ile 2 / 3 oy çokluğuyla asgari ücret belirlenmiş. Yalnızca 3 asgari ücret kararı oy birliğiyle alınmış.
Asgari Ücret (Ocak 2024)
27 Aralık 2023 tarihinde yapılan açıklamayla 1 Ocak 2024 itibariyle geçerli olacak asgari ücret 17.002 TL olarak belirlenmiştir. Asgari ücretin arttırıldığı gün itibariyle dolar kuru 29,40 TL ve asgari ücretin dolar karşılığı ise 578 dolardır. Böylelikle asgari ücret %49 oranında arttırılmış oldu.
Bir önceki asgari ücret artışı 20 Haziran 2023 tarihinde yapılmıştı ve 1 Temmuz 2023 itibariyle geçerli olacak asgari ücret 11.402 TL olarak belirlenmişti.
— Reklam —
Yıllara Göre Asgari Ücret ve Dolar Karşılığı (1975 - 2024)
1 Ocak 1996 öncesi dolar kurları ortalama kurdur.
1 Ocak 1996'dan itibaren dolar kuru asgari ücretin değiştiği günkü TCMB web sitesindeki dolar kuru baz alınarak yazılmıştır. Örneğin; listedeki veri 1 Ocak 2023 günü itibariyle asgari ücretin 8.500 TL ve dolar kurunun 18,67 olduğunu ifade eder.
| Yıl | Asgari Ücret (Brüt) | Asgari Ücret (Net) | Dolar Kuru (Alış) | Brüt Asgari Ücret Dolar Karşılığı | Net Asgari Ücret Dolar Karşılığı |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 Ocak 1975 | 1.200,00 | 849,00 | 14,30 | 83,92 | 59,37 |
| 1 Haziran 1976 | 1.800,00 | 1.222,00 | 15,86 | 113,49 | 77,05 |
| 1 Ocak 1978 | 3.300,00 | 2.102,00 | 24,05 | 137,21 | 87,40 |
| 1 Mayıs 1979 | 5.400,00 | 3.259,00 | 30,75 | 175,61 | 105,98 |
| 1 Mayıs 1981 | 10.000,00 | 7.378,00 | 110,25 | 90,70 | 66,92 |
| 1 Ocak 1982 | 10.000,00 | 7.405,00 | 160,85 | 62,17 | 46,04 |
| 1 Ocak 1983 | 16.200,00 | 10.958,00 | 223,95 | 72,34 | 48,93 |
| 1 Nisan 1984 | 24.525,00 | 16.421,00 | 364,35 | 67,31 | 45,07 |
| 1 Ekim 1985 | 41.400,00 | 28.000,00 | 519,52 | 79,69 | 53,90 |
| 1 Ocak 1986 | 41.400,00 | 28.038,00 | 669,43 | 61,84 | 41,88 |
| 1 Temmuz 1987 | 74.250,00 | 49.095,00 | 856,23 | 86,72 | 57,34 |
| 1 Ocak 1988 | 74.250,00 | 50.595,00 | 1.425,00 | 52,11 | 35,51 |
| 1 Temmuz 1988 | 126.000,00 | 81.876,00 | 1.425,00 | 88,42 | 57,46 |
| 1 Ocak 1989 | 126.000,00 | 82.431,00 | 2.120,00 | 59,43 | 38,88 |
| 1 Ağustos 1989 | 225.000,00 | 141.975,00 | 2.120,00 | 106,13 | 66,97 |
| 1 Ocak 1990 | 225.000,00 | 146.475,00 | 2.606,00 | 86,34 | 56,21 |
| 1 Ağustos 1990 | 414.000,00 | 261.954,00 | 2.606,00 | 158,86 | 100,52 |
| 1 Ocak 1991 | 414.000,00 | 266.454,00 | 4.175,00 | 99,16 | 63,82 |
| 1 Ağustos 1991 | 801.000,00 | 502.911,00 | 4.175,00 | 191,86 | 120,46 |
| 1 Ocak 1992 | 801.000,00 | 511.911,00 | 6.874,00 | 116,53 | 74,47 |
| 1 Ağustos 1992 | 1.449.000,00 | 907.839,00 | 6.874,00 | 210,79 | 132,07 |
| 1 Ocak 1993 | 1.449.000,00 | 922.839,00 | 11.035,00 | 131,31 | 83,63 |
| 1 Ağustos 1993 | 2.497.500,00 | 1.563.473,00 | 11.035,00 | 226,33 | 141,68 |
| 1 Ocak 1994 | 2.497.500,00 | 1.713.435,00 | 29.788,00 | 83,84 | 57,52 |
| 1 Haziran 1994 | 2.497.500,00 | 1.711.437,00 | 29.788,00 | 83,84 | 57,45 |
| 1 Eylül 1994 | 4.173.750,00 | 2.759.429,00 | 29.788,00 | 140,12 | 92,64 |
| 1 Ocak 1995 | 4.173.750,00 | 2.834.429,00 | 45.738,00 | 91,25 | 61,97 |
| 1 Eylül 1995 | 8.460.000,00 | 5.514.192,00 | 45.738,00 | 184,97 | 120,56 |
| 1 Ocak 1996 | 8.460.000,00 | 5.739.193,00 | 81.386,00 | 103,95 | 70,52 |
| 1 Ağustos 1996 | 17.010.000,00 | 11.084.652,00 | 83.034,00 | 204,86 | 133,50 |
| 1 Ocak 1997 | 17.010.000,00 | 11.422.152,00 | 107.700,00 | 157,94 | 106,06 |
| 1 Ağustos 1997 | 35.437.500,00 | 22.943.025,00 | 159.550,00 | 222,11 | 143,80 |
| 1 Ocak 1998 | 35.437.500,00 | 24.518.025,00 | 206.120,00 | 171,93 | 118,95 |
| 1 Temmuz 1998 | 35.437.500,00 | 25.533.900,00 | 265.800,00 | 133,32 | 96,06 |
| 1 Ağustos 1998 | 47.839.500,00 | 33.808.514,00 | 270.340,00 | 176,96 | 125,06 |
| 1 Ocak 1999 | 78.075.000,00 | 57.620.790,00 | 314.064,00 | 248,60 | 183,47 |
| 1 Temmuz 1999 | 93.600.000,00 | 68.631.120,00 | 420.235,00 | 222,73 | 163,32 |
| 1 Eylül 1999 | 93.600.000,00 | 68.518.800,00 | 442.387,00 | 211,58 | 154,88 |
| 1 Ocak 2000 | 109.800.000,00 | 80.550.900,00 | 540.793,00 | 203,04 | 148,95 |
| 1 Temmuz 2000 | 118.800.000,00 | 86.922.900,00 | 621.018,00 | 191,30 | 139,97 |
| 1 Ocak 2001 | 139.950.000,00 | 102.369.600,00 | 666.774,00 | 209,89 | 153,53 |
| 1 Temmuz 2001 | 146.947.500,00 | 107.323.830,00 | 1.251.537,00 | 117,41 | 85,75 |
| 1 Ağustos 2001 | 167.940.000,00 | 122.186.520,00 | 1.326.319,00 | 126,62 | 92,12 |
| 1 Ocak 2002 | 222.000.750,00 | 163.563.537,00 | 1.440.765,00 | 154,09 | 113,53 |
| 1 Temmuz 2002 | 250.875.000,00 | 184.251.938,00 | 1.573.152,00 | 159,47 | 117,12 |
| 1 Ocak 2003 | 306.000.000,00 | 225.999.000,00 | 1.648.438,00 | 185,63 | 137,10 |
| 1 Ocak 2004 | 423.000.000,00 | 303.079.500,00 | 1.389.282,00 | 304,47 | 218,16 |
| 1 Temmuz 2004 | 444.150.000,00 | 318.233.475,00 | 1.466.527,00 | 302,86 | 217,00 |
| 1 Ocak 2005 | 488,70 | 350,15 | 1,33 | 367,44 | 263,27 |
| 1 Ocak 2006 | 531,00 | 380,46 | 1,34 | 396,27 | 283,93 |
| 1 Ocak 2007 | 562,50 | 403,02 | 1,40 | 401,79 | 287,87 |
| 1 Temmuz 2007 | 585,00 | 419,15 | 1,30 | 450,00 | 322,42 |
| 1 Ocak 2008 | 608,40 | 481,55 | 1,16 | 524,48 | 415,13 |
| 1 Temmuz 2008 | 638,70 | 503,26 | 1,22 | 523,52 | 412,51 |
| 1 Ocak 2009 | 666,00 | 527,13 | 1,52 | 438,16 | 346,80 |
| 1 Temmuz 2009 | 693,00 | 546,48 | 1,52 | 455,92 | 359,53 |
| 1 Ocak 2010 | 729,00 | 576,57 | 1,48 | 492,57 | 389,57 |
| 1 Temmuz 2010 | 760,50 | 599,12 | 1,57 | 484,39 | 381,61 |
| 1 Ocak 2011 | 796,50 | 629,95 | 1,54 | 517,21 | 409,06 |
| 1 Temmuz 2011 | 837,00 | 658,95 | 1,60 | 523,13 | 411,84 |
| 1 Ocak 2012 | 886,50 | 701,13 | 1,87 | 474,06 | 374,94 |
| 1 Temmuz 2012 | 940,50 | 739,79 | 1,79 | 525,42 | 413,29 |
| 1 Ocak 2013 | 978,60 | 773,01 | 1,77 | 552,88 | 436,73 |
| 1 Temmuz 2013 | 1.021,50 | 803,68 | 1,92 | 532,03 | 418,58 |
| 1 Ocak 2014 | 1.071,00 | 846,00 | 2,17 | 493,55 | 389,86 |
| 1 Temmuz 2014 | 1.134,00 | 891,03 | 2,11 | 537,44 | 422,29 |
| 1 Ocak 2015 | 1.201,50 | 949,07 | 2,34 | 513,46 | 405,59 |
| 1 Temmuz 2015 | 1.273,50 | 1.000,54 | 2,67 | 476,97 | 374,73 |
| 1 Ocak 2016 | 1.647,00 | 1.300,99 | 2,94 | 560,20 | 442,51 |
| 1 Ocak 2017 | 1.777,50 | 1.404,06 | 3,53 | 503,54 | 397,75 |
| 1 Ocak 2018 | 2.029,50 | 1.603,12 | 3,76 | 539,76 | 426,36 |
| 1 Ocak 2019 | 2.558,40 | 2.020,90 | 5,33 | 480,00 | 379,16 |
| 1 Ocak 2020 | 2.943,00 | 2.324,70 | 5,94 | 495,45 | 391,36 |
| 1 Ocak 2021 | 3.577,50 | 2.825,90 | 7,36 | 486,07 | 383,95 |
| 1 Ocak 2022 | 5.004,00 | 4.253,40 | 13,42 | 372,88 | 316,94 |
| 1 Temmuz 2022 | 6.471,00 | 5.500,35 | 16,76 | 386,09 | 328,16 |
| 1 Ocak 2023 | 10.008,00 | 8.500,00 | 18,67 | 536,04 | 455,27 |
| 1 Temmuz 2023 | 13.414,00 | 11.402,00 | 25,88 | 518,31 | 440,57 |
| 27 Aralık 2023 | 13.414,00 | 11.402,00 | 27,38 | 456,25 | 387,82 |
| 27 Aralık 2023 | 20.002,00 | 17.002,00 | 29,40 | 680,34 | 578,29 |
Ayrıca bu içerikler de ilginizi çekebilir